مریم احمدی شیروان/

 با نزدیک شدن به ماه‌ محرم، شهر حال و هوای دیگری پیدا کرده است؛ نصب پرچم‌ و بیرق‌های بزرگ عزا، برپایی خیمه‌ها، تکایا و هیئت‌های عزاداری و فراخوان‌های متعدد شرکت در مراسم عزاداری اباعبدالله‌ الحسین(ع) نشان از شوری حسینی دارد. فضایی که بهترین فرصت برای ترویج معارف اهل بیت‌(ع) بوده و کمک کرده‌اند حماسه بزرگ کربلا پس از هزار و 400 سال همچنان زنده باقی بماند. در این میان، هیئت‌ها و مجالس ذکر مصیبت با مشکلات و آسیب‌هایی هم روبه‌رو هستند که در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام سیدجعفر طباطبایی، از قدیمی‌ترین هیئتی‌ها و منبری‌های مشهد به این موضوع پرداخته‌ایم. او معتقد است امروزه هیئت‌های مذهبی مشکلاتی دارند که عزاداری‌های نامتعارف، ضعف و تحریف محتوا برخی از آن‌ موارد هستند.

هدف هیئت باید انتقال فرهنگ شیعی به نسل جوان باشد

حجت‌الاسلام سید جعفر طباطبایی در ابتدای صحبت و در بیان تعریف خود از هیئت مذهبی الگو و ایده‌آل می‌گوید: یک هیئت مذهبی از نیروها و افراد مخلص، دیندار و مقید به دین شکل گرفته که هدف آن‌ها ترویج معارف ناب شیعی و اهل بیتی(ع) به همه و به‌خصوص نسل جوان است. در این هیئت‌ها برای رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی دقیقی وجود دارد و از نقد و پیشنهاد سازنده استفاده می‌شود. ضمن اینکه تلاش بسیار می‌شود تا هدف امام حسین(ع) به بهترین شکل در آن‌ها تبیین شده و مردم با شعارها و سخنان آن بزرگوار آشنا شوند. او اضافه می‌کند: در روایات درباره امام حسین(ع) آمده است «بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهالة و حیرة الضلالة»؛ یعنی امام حسین(ع) جانش را در راه خدا بذل کرد تا بندگان را از جهالت و سرگردانی گمراهی برهاند.

این سخنران مذهبی در ادامه بیان می‌کند: دشمن به دنبال ایجاد تغییر در اهداف تعیین شده امام راحل نیز بوده و هست. روضه امام(ره) کوتاه و بسیار مفید بود اما حالا روضه‌‎ها طولانی شده است، علاوه بر آن بسیار دیر وقت شروع شده و تا نیمه‌های شب هم ادامه پیدا می‌کند؛ یا نماز امام حسین(ع) که هدف از قیام بود حتی در ظهر عاشورا سبک شمرده می‌شود. به همین دلیل یک هیئت ایده‌آل و آرمانی باید هدف امام حسین(ع) را به‌خوبی بشناسد و آن را برای مردم و مخاطبان خود به‌خوبی تبیین کند، زیرا بزرگ‌ترین هدف او انتقال فرهنگ شیعی به نسل جوان است.

هیئت‌ها سبب پویایی اسلام می‌شوند

حجت‌الاسلام طباطبایی یادآور می‌شود: امام حسین(ع) نخستین هدف خود را طلب اصلاح در امت جَد خود اعلام کرد. در آن زمان بنی‌امیه خود را جایگزین حکومت اسلام معرفی کرده بود. امام حسین(ع) با شهادت خود، حقیقت بنی‌امیه را آشکار و نقاب از چهره واقعی یزید برداشت و تأکید کرد که این مرد به رسالت اسلامی و ارزش‌های انسانی پایبند نیست. شهادتی که بیان می‌کند حق همیشه پیروز خواهد شد. هیئت‌ها با یادآوری این حرکات و افکار کمک می‌کنند اسلام زنده و پویا باقی بماند، به همین دلیل نیاز است که آن‌ها بیشتر و قوی‌تر از همیشه پای کار بیایند. پیاده‌روی میلیونی اربعین و نقشی که در جامعه اسلامی ایفا می‌کند خود از برکات خون امام حسین(ع) و کار هیئت‌های عزاداری است. این فضاها بهترین فرصت برای یادآوری فضائل، مناقب و آرمان‌های بزرگان دین است.

باید در کنار مدیحه‌سرایی به معارف عاشورا نیز بها داده شود

این خطیب نامور اضافه می‌کند: متأسفانه در برخی هیئت‌های مذهبی به جای اینکه معارف امام حسین(ع) بیان شود، بیشتر وقت به سینه‌زنی و روضه‌خوانی می‌گذرد، در صورتی‌که لازم است در کنار مدیحه‌سرایی به معارف عاشورا نیز بها داده شود. باید منبری‌ها، جوان‌ها را عمیق‌تر و مفهومی‌تر با مبانی دین آشنا کنند تا بتوانند به اهداف مشخص شده برسند. اینکه به سینه‌زنی و روضه شنیدن بیشتر اهمیت داده می‌شود به دلیل کم توفیق شدن و نداشتن کشش در دل‌هاست، زیرا داریم: «وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلاَّ نَکِداً» یعنی اعمال نیکو و آثار ارزنده از گوهر پاک و اعمال خلاف از باطن پلید و ناپاک سرچشمه می‏‌گیرند.

حجت‌الاسلام طباطبایی با اشاره به رهنمودهای رهبر انقلاب می‌گوید: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که در هیئت‌ها باید به مسئله قرآن، قرآن‌خوانی و معارف قرآنی اهتمام ورزیده شود. به بیانی دیگر باید معارف قرآنی و معارف اهل بیت(ع) کنار هم آورده شوند. همان‌طور که پیامبر(ص) فرمودند: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی»؛ اما در هیئت‌ها بعضی فقط به معرفی اهل بیت(ع) و برخی تنها به معرفی قرآن بسنده می‌کنند که هر دو انحراف است و باید به هر دو پرداخته شود.

از بیان برخی حکایت‌ها برای گریه بیشتر اجتناب کنیم

او تأکید می‌کند: تعظیم شعائر اسلام از مسائل مهمی است که باید در مجالس عزاداری اهل بیت(ع) پیاده و به جوانان و نوجوانان منتقل شود. براساس گفته حضرت علی(ع) که فرمود: «شیعه و پیروان ما در شادی و حزن ما شریکند» باید در ایام عزاداری اهل بیت(ع)‌ حزن و اندوه خود را بیان و در هیئت‌ها و مراسم از بیان برخی گفته‌ها و حکایت‌ها که سبب شود مردم بیشتر گریه کنند اجتناب کنیم.

این استاد حوزه در پایان توضیح می‌دهد: در برخی هیئت‌ها و جلسات عزاداری مواردی بیان می‌شود که آسیب زیادی با خود به همراه دارد. به طور مثال گفته می‌شود فردی پس از 60 سال عبادت از دنیا رفت و برای برخی برخوردهایی که با همسر و فرزندانش داشت، جهنمی شد یا فردی معصیت‌کار از دنیا رفت و با آن همه گناه به دلیل اینکه یک بار به مجلس عزای حسین(ع) رفته بود، بهشتی شد. باید روزنه امید بیش از حد را از مردم گرفت و به اندازه امید داد. به حدی که خود ائمه(ع) نیز فرموده‌اند به مردم امیدواری داده و ناامیدشان نکنیم.